චීනය, සැලසුම් සහගත ලෙස අධි ආරක්ෂක සිර කඳවුරු ජාලයක රඳවා සිටින ලක්ෂ සංඛ්‍යාත මුස්ලිම්වරුන්ගේ මොළ සෝදන (Brainwash) ආකාරය පිළිබඳ රහසින් පිටවූ ලිපිගොනු මගින් පළමු වරට කරුණු අනාවරණය වී තිබේ.

චීන ආණ්ඩුව දිගින් දිගටම පවසන්නේ, බටහිර දිග චීනයට අයත් ෂින්ජියාන්ග් (Xinjiang) කලාපයේ පිහිටි රැඳවුම් කඳවුරු මගින් ස්වේච්ඡා අධ්‍යාපනය සහ පුහුණුවීම් ලබා දෙන බවය.

නමුත් රැඳවියන් සිර කර තබන ආකාරය, දැඩි ශික්ෂනයකට යටත් කිරීම සහ දඬුවම් ලබා දෙන ආකාරය නිල ලිපිගොනු ඔස්සේ 'බීබීසී පැනොරාමා' (BBC Panorama) ගවේෂණ කණ්ඩායමට දැක ගත හැකි විය.

එක්සත් රාජධානියේ සිටින චීන තානාපතිවරයා විසින් අදාළ ලිපිගොනු පිළිබඳ අදහස් දක්වමින් කියා සිටියේ ඒවා ව්‍යාජ පුවත් බවය.

නඩු විභාගයකින් තොරව රඳවා තැබීම

රහසින් පිටවූ ලිපිගොනු ගවේෂණශීලී මාධ්‍යවේදීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංසදය (ICIJ) වෙත ලැබිණි. එම සංසදය බ්‍රිතාන්‍යයේ 'බීබීසී පැනොරාමා' සහ 'ගාඩියන්' පුවත්පත ඇතුළු මාධ්‍ය සංවිධාන සහ සහ ආයතන 17 ක් සමග එක්ව ඒ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කළේය.

පසුගිය තෙවසර තුළ ෂින්ජියාන්ග් කලාපය පුරා රැඳවුම් කඳවුරු ඉදි කරනු ලැබුවේ අන්තවාදයට එරෙහිව ස්වේච්ඡා අධ්‍යාපනය ලබා දීමේ අරමුණින් බවට බීජිං පාලනය කරන ප්‍රකාශය යටපත් කෙරෙන සාක්ෂි ඉහත කී ගවේෂණය මගින් අලුතින් සොයා ගෙන ඇත.

• චීන මුස්ලිම් ප්‍රජාව: දරුවන් පවුල්වලින් වෙන් කිරීමේ වැඩපිළිවෙළක්

කඳවුරු තුළ නඩු විභාගයකින් තොරව රැඳවියන් දස ලක්ෂයක් පමණ රඳවා සිටිනු ලැබ ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. ඉන් බහුතරය මුස්ලිම් උයිගර් ප්‍රජාවට අයත් යැයි පැවසේ.

ගවේෂණශීලී මාධ්‍යවේදීන්ගේ ජාත්‍යන්තර සංසදය (ICIJ) රහසින් පිට වූ ලිපිගොනු හඳුන්වා ඇත්තේ "ද චයිනා කේබල්ස්" යනුවෙනි. ෂින්ජියාන්ග් කලාපයේ එවක කොමියුනිස්ට් පක්ෂ නියෝජ්‍ය ලේකම් සහ කලාපයේ ප්‍රධාන ආරක්ෂක නිලධාරියා වූ සූ හෙලුන් විසින් 2017 වසරේදී කඳවුරු පාලකයන් වෙත යවන ලද පිටු නවයකින් යුත් සිහි කැඳවීම් ද ලිපිගොනු අතර වේ.

Image copyrightREUTERS

දැඩි විනය නීති, දඬුවම් සහ පැන යාමට කිසිඳු ඉඩක් නොතබා අධි ආරක්ෂිත බන්ධනාගාර ලෙස එම රැඳවුම් කඳවුරු පවත්වා ගෙන යා යුතු බව උපදෙස් මගින් පැහැදිලිව දක්වා ඇත.

සිහි කැඳවීම් මගින් දී ඇති උපදෙස් අතර:

• "පැන යාමට කිසිඳු ඉඩක් නොමැත"
• "චර්යා කඩවන අවස්ථාවල විනය සහ දඬුවම් ඉහළ දමනු"
• "පශ්චාත්තාපය සහ පාපොච්චාරණය ප්‍රවර්ධනය කළ යුතුය"
• "ප්‍රතිකර්මයක් වශයෙන් මැන්ඩරීන් ඉගැන්වීමට ප්‍රමුඛස්ථානයක් ලබා දිය යුතුය"
• "සැබවින්ම වෙනස්වීමට සිසුන් ධෛර්යමත් කළ යුතුය"
• "නිදන ශාලා සහ පංති කාමරවල කිසිඳු ස්ථානයක් මග නොහැරෙන ලෙස කැමරාවලින් අධීක්ෂණය කළ යුතුය"

රැඳවියන්ගේ සෑම අංගයක්ම නිරීක්ෂණය සහ පාලනය කරනු ලැබුවේ කෙසේදැයි ලිපිගොනු මගින් අනාවරණය වේ:

"සිසුන්ගේ නිදන ඇඳන් නිශ්චිතව ස්ථාන ගත කළ යුතුය, පෝලිම් සැදීමේදී නිත්‍ය ස්ථානයක්, නිත්‍ය පංති කාමරයක්, කුසලතා වර්ධන ක්‍රියාකාරකම්වලදී නිත්‍ය ස්ථානයක් තිබිය යුතු අතර එම ස්ථාන වෙනස් කිරීම සපුරා තහනම්ය."

"අවදි වීම, නම් ලකුණු කිරීම, ඇඟ සේදීම, වැසිකිලි යාම, තමා අවට පිළිවෙලකට තබා ගැනීම, ආහාර අනුභවය, පාඩම් කටයුතු, නිදා ගැනීම, දොරවල් වසා දැමීම සඳහා චර්යා රටා සහ විනය අවශ්‍යතා ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය"

අසාමාන්‍ය මට්ටමේ රඳවා තබා ගැනීම් පිළිබඳ සෙසු ලිපිගොනු මගින් තහවුරු වේ. 2017 වසරේ එක් සතියක් තුළ පමණක් දකුණු දිග ෂින්ජියාන්ග්හි 15,000 ක පිරිසක් රැඳවුම් කඳවුරු වෙත යවා ඇති බව එක් ලිපිගොනුවක් අනාවරණය කරයි.

'හියුමන් රයිට්ස් වොච්' මානව හිමිකම් සංවිධානයේ චීනය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන අධ්‍යක්ෂිකා සොෆී රිචර්ඩ්සන් කියා සිටියේ රහසින් පිටවූ සිහි කැඳවීම්, පැමිණිලි ගොනු කිරීම සඳහා ප්‍රයෝජනයට ගත යුතු බවය.

"මෙය, දැඩි මානව හිමිකම් කඩවීමක් ලිඛිතව දැක්වෙන ක්‍රියාමාර්ග ගත හැකි සාක්ෂියක්," යනුවෙන් ඇය සඳහන් කළාය.

• චීන නීතියක්: රැවුල වැවීමත් තහනම්

"රඳවනු ලැබ සිටින සෑම අයෙකුම අවම වශයෙන් මානසික වධ හිංසාවට යටත් වන බව කීම සාධාරණයි කියා මා සිතනවා. මොකද කොපමණ කාලයක් ඔවුන් එහි සිටීවිද කියලා ඔවුන් ඇත්ත වශයෙන්ම දන්නේ නැහැ."

රැඳවියන් සිය හැසිරීම, විශ්වාස සහ භාෂාව වෙනස් කර ඇති බව ඔප්පු කර පෙන්වීමෙන් පසු පමණක් ඔවුන් නිදහස් කරනු ලබන ආකාරය පිළිබඳ සිහි කැඳවීම්වල කරුණු දැක්වේ.

"තම අතීත ක්‍රියාකාරකම්වල ඇති නීති විරෝධී, අපරාධමය සහ භයානක ස්වභාවය ගැඹුරින් අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා සිසුන් තුළ පශ්චාත්තාපය සහ පාපොච්චාරණය ප්‍රවර්ධනය කරන්න," යනුවෙන් එහි සඳහන් වේ.

"ප්‍රතිඵල ළඟා කර ගත් බව තහවුරු කර ගැනීම සඳහා අපැහැදිලි අවබෝධයන්, සෘණ ආකල්ප හෝ ප්‍රතිරෝධී හැඟීම් සිත් තුළ ඇති පුද්ගලයන් අධ්‍යාපන පරිවර්තනයකට ලක් කරන්න."

ප්‍රමුඛ පෙළ මානව හිමිකම් නීතිඥයකු සහ ලෝක උයිගර් කොංග්‍රසයේ උපදේශකයකු වශයෙන් කටයුතු කරන රාජ නීතිඥ බෙන් එමර්සන් කියා සිටියේ ඉහත කී කඳවුරු මගින් පුද්ගලයන්ගේ අනන්‍යතාව වෙනස් කිරීමට උත්සාහ කෙරෙන බවය.

"මෙය, මුළු වාර්ගික ප්‍රජාවක මහා පරිමාණයෙන් මොළ සෝදා හැරීමක් සඳහා සැලසුම් කළ සහ නියම කරන ලද වැඩසටහනක් හැර වෙනත් දෙයක් කියා දකින්න බැහැ."

"ෂින්ජියාන්ග්හි උයිගර් මුස්ලිම්වරුන් අතුගා දැමීම සඳහා විශේෂයෙන් නිර්මාණය කරන ලද පූර්ණ පරිවර්තනයක්."

චීනයේ රහස් කඳවුරු

රැඳවියන්ගේ "මතවාදීමය පරිවර්තනය, අධ්‍යාපනය සහ පුහුණුව, විනය සමග අනුගතවීම" සලකා බලා ඔවුන්ට ලකුණු ලබා දෙන බව ඉහත කී සිහි කැඳවීමේ සඳහන් වේ.

රැඳවියන්ට සිය ඥාතීන් හමුවීමට අවසර ලබා දීම සහ ඔවුන් නිදහස් කරනු ලැබීම තීන්දු කිරීම සඳහා දඬුවම් සහ ලකුණු දීමේ ක්‍රමවේදය යොදා ගැනේ.

රැඳවියන් නිදහස් කරනු ලැබීම පිළිබඳ සලකා බලනු ලබන්නේ කොමියුනිස්ට් පක්ෂ කමිටු හතර විසින් ඔවුන් පරිවර්තනය වී ඇති බවට වූ සාක්ෂි නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් අනතුරුව පමණකි.

චීන ආණ්ඩුව මිනිසුන් පිළිබඳ දැඩි විමර්ශනයෙන් පසුවීම (Surveillance) සහ පෞද්ගලික දත්ත විමර්ශනය කර පුරෝකථන මත පදනම් වූ වැඩසටහනක් මගින් මිනිසුන් හසුරවනු ලැබීම පිළිබඳවත් රහසින් පිටවූ ලිපිගොනු මගින් කරුණු හෙළි වේ.

• උයිගර් ජාතිකයෝ සිර කඳවුරේ බිත්ති හාරා පලා යති

දත්ත බෙදා හදා ගැනීමට යොදා ගන්නා 'Zapya' නමැති දුරකතන මෘදුකාංගයක් (ඇප්) භාවිත කළ දහඅට ලක්ෂයක පිරිසක් දෙස ඉහත කී වැඩසටහන ඔස්සේ අවධානයෙන් පසු වූ ආකාරය එක් ලිපිගොනුවක් මගින් පෙන්නුම් කරයි.

ඉන් අනතුරුව ඒ අතර සිටි 40,557 දෙනෙකු පිළිබඳ "තනි තනිවම" පරීක්ෂණ කිරීමට බලධාරීන් නියෝග කර ඇත. "සැක දුරු කිරීමට නොහැකි නම්" ඔවුන් "සිතේ අවධානය පවත්වා ගත හැකි පුහුණුවට" යොමු කළ යුතු බව ලිපිගොනුවක සඳහන් වේ.

විදෙස් පුරවැසිභාවය හිමි උයිගර් මුස්ලිම්වරුන් අත්අඩංගුවට ගැනීම සහ සහ විදෙස් රටවල වෙසෙන උයිගර් මුස්ලිම්වරුන් ලුහුබැඳිම සඳහා ලබා දුන් නිශ්චිත නියෝග ද ලිපිගොනුවලට ඇතුලත්ය. ගෝලීය මට්ටමේ දැල එලීම සඳහා චීන තානාපති සහ කොන්සෝල් කාර්යාල සම්බන්ධ වී ඇති බව එමගින් පෙන්නුම් කරයි.

ඉහත කී ක්‍රියාමාර්ග මගින් චීන වැසියන් ආරක්ෂා වූ බව එක්සත් රාජධානියේ සිටින චීන තානාපති ලියු ෂියෝමින් පවසයි. ඔහු වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ පසුගිය තෙවසර තුළ ෂින්ජියාන්ග්හි එක් ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයක් හෝ වාර්තා නොවූ බවය.

"කලාපයේ වාර්ගික කණ්ඩායම් අතර දැන් සමාජීය ස්ථාවරත්වය සහ එකමුතු භාවය පවතිනවා. වඩාත් ශක්තිමත් ආරක්ෂාවක් යටතේ එහි වැසියන් සතුටින් ජීවත් වෙනවා."

• 'චීන උයිගර් පිරිසක් ජිහාඩ් වීමට යද්දී හසු වෙති'

"චීනයේ අභ්‍යන්තර කටයුතුවලට මැදිහත් වීමට නිදහසට කරුණු නිර්මාණය කර ගැනීමේ උත්සහයක් වශයෙන්, ෂින්ජියාන්ග්හි ත්‍රස්ත විරෝධී උත්සාහයට බාධා එල්ල කිරීම සහ චීනයේ ස්ථාවර සංවර්ධනයට බාධා එල්ල කිරීම සඳහා සම්පූර්ණ කාරණා සැලකිල්ලකට නොගෙන බටහිර ඇතැම් පුද්ගලයන් ෂින්ජියාන්ග් මුල් කර ගනිමින් චීනය දැඩි ලෙස අපවාදයට ලක් කරනවා," යනුවෙන් ඔහු වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.

https://www.bbc.com/sinhala/sri-lanka-50557010?ocid=socialflow_facebook&fbclid=IwAR3yXgKV98A9CG-TP-KPwNsM9Vx1MJsjyzolfA1qyxgRAbqcggbH9JGcQT0